E-ticaret Modelleri Nelerdir? Hangisi Tercih Edilmeli?

E-ticaret denildiği zaman akıllara sadece ürün ya da hizmet satmak, satın almak gelebilir. Ancak e-ticaret bünyesinde bilinmesi gereken pek çok unsur vardır. Bu unsurlardan biri de “E-ticaret modelleri” olarak biliniyor.

E-ticaret modelleri ya da e-ticaret iş modelleri; platform, ticaret tarafları ve çalışma şekli gibi çeşitli unsurlara göre değişiklik gösterir. Anlaşılabileceği üzere e-ticaretin temelinde, e-ticaret modelleri bulunmaktadır. 

E-ticaret türlerinin avantajları, dezavantajları ve tanımlarının bilinmesi son derece önemlidir. Bu yüzden yazımızın devamında e-ticaret iş modellerine değineceğiz.

E-ticaret Modelleri Örnekleri

Alıcı ve satıcı tarafların değişmesiyle birlikte pek çok farklı e-ticaret modeli ortaya çıkmıştır. Her bir modelin kendine özel avantajları ve dezavantajları bulunuyor. Şimdi sizler için öne çıkan e-ticaret modellerini inceleyeceğiz.

B2B E-ticaret İş Modeli

B2B e-ticaret iş modelinin açılımı “Business To Business” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “İşletmeden İşletmeye” şeklindedir. Tanımından da anlaşılabileceği üzere bu e-ticaret iş modelinde alıcı ve satıcı işletmedir. 

B2B e-ticaret iş modelinde e-ticaretle ürün satan bir işletme, başka bir e-ticaret işletmesinden ürün satın almaktadır. B2B e-ticaret modelinin geleneksel ticaretteki karşılığı ise bir işletmenin başka bir işletmeden toptan mal almasıdır. 

B2B modeline baktığımızda genel olarak uzun bir satış döngüsünün var olduğunu ve satıcı tarafının başlangıç için yüksek bir sermayeye ihtiyaç duyduğunu görebiliyoruz. 

Bunun yanında satıcı tarafın depolama maliyetleri daha fazladır. Günümüzde var olan ve dünyadaki en popüler e-ticaret sitelerinden biri olan Alibaba, bu iş modelinin en popüler örneğidir. 

B2B e-ticaret modeli istikrarlıdır, müşteri sadakati yüksektir, stok yönetiminin maliyeti düşüktür ve sistem rayına oturduktan sonra giderleri azdır. 

B2B iş modelinin avantajları genel olarak bu şekildedir. Ancak başlangıç sermayesinin yüksek olması, müşteri bulmanın daha zor olması ve toplu alım satımdan dolayı satıcının karının düşebilmesi gibi dezavantajları da vardır. 

B2C E-ticaret İş Modeli

B2C e-ticaret iş modelinin açılımı “Business To Consumer” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “İşletmeden Tüketiciye” şeklindedir. B2C modelinde satıcı taraf işletme, alıcı taraf ise tüketicidir. 

En çok bilinen e-ticaret iş modelleri arasındadır. B2C iş modelinde satıcı olan işletme, ürünlerini pazaryerlerinde ya da kendi e-ticaret sitesinde satışını gerçekleştirir. Alıcılar yani tüketiciler ise pazaryerlerinden ya da işletmenin e-ticaret sitesinden ürünü satın alır. 

B2C e-ticaret iş modeli, geleneksel ticaretin temel modelleri arasında yer almaktadır. Günümüzde Amazon, Trendyol ve Hepsiburada gibi e-ticaret siteleri bu iş modeline birer örnektir. 

Baktığımızda B2C e-ticaret iş modelinde ciddi bir rekabet ortamının var olduğu görülebilmektedir. 

B2C iş modelinin başlangıç sermayesi düşüktür, ürün / hizmet yelpazesi oldukça geniştir ve müşteri kitlesine kolay bir şekilde ulaşılabilir. B2C iş modelinin avantajları genel olarak bu şekildedir. Ancak rekabetin yüksek olması, pazarın sürekli gelişmesi ve yenilenmesine bağlı olarak işletmelerin geri kalabilmesi, uygun fiyatlı ürün üretiminin işletmeleri zorlayabilmesi gibi dezavantajları vardır.

C2B E-ticaret İş Modeli

C2B e-ticaret iş modelinin açılımı “Consumer To Business” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “Tüketiciden İşletmeye” şeklindedir. B2C iş modelinin tam tersidir. 

Yani bu e-ticaret iş modelinde işletme çalışanı olmayan kişiler, işletmeye ürün ya da hizmet satmaktadır. Bu durumda tüketici aynı zamanda satıcı olmaktadır. Freelance çalışma yöntemi, bu iş modelinin en iyi örneğidir. 

C2B e-ticaret iş modeli ilk başlarda sık tercih edilmiyordu. Ancak günümüzde sık sık tercih edilen iş modelleri arasında yer alıyor. Bu modelle tüketici olan kişiler, işletmeye ürün ya da hizmet satabiliyor. 

C2B iş modeli dünyanın farklı noktalarından kişilerle çalışma fırsatı yaratır, işletmelerin personel ücretlerini düşürür ve kişilere olan bağlılığı azaltır. 

C2B iş modelinin avantajları genel olarak bu şekildedir. Ancak çalışan kişiler firmalara bağlı olmadığı için hak ettiği ücretleri alamayabilir ve iletişim konusunda eksik olan kişiler bu alanda iş bulmakta zorluk çekebilir. 

C2B iş modelinin bunlar gibi dezavantajları bulunur.

C2C E-ticaret İş Modeli

C2C e-ticaret iş modelinin açılımı “Consumer To Consumer” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “Tüketiciden Tüketiciye” şeklindedir. 

Ülkemizde ön plana çıkan iş modellerinden biridir. Bu iş modelinde alıcı ve satıcı, tüketicidir. Bu iş modelinin en temel ve basit örneği, ikinci el pazarlarıdır. 

Bir tüketici artık ihtiyacı olmayan ürünü, C2C iş modelini benimseyen bir e-ticaret sitesi üzerinden bir başka tüketiciye satmasıdır. 

Bu iş modelinde satılan ürünler faturalı ya da faturasız olabilir. Çünkü satıcı taraf da tüketicidir ve fatura kesme yetkisine sahip değildir. Bu iş modelini benimseyen e-ticaret siteleri arasında Airbnb, eBay ve sahibinden.com öne çıkmaktır.

C2C iş modelinde müşteri çeşitliliği oldukça fazladır, kullanılmış ürünlerden gelir elde edilir ve sık sık tercih edilir. C2C iş modelinin genel avantajları bu şekildedir. 

Ancak karşılıklı güvenin ön planda olmasından dolayı yaşanan maddi-manevi kayıplar ve aracı firmaya ödenen komisyonlar bu iş modelinin dezavantajları arasında yer almaktadır.

G2B E-ticaret İş Modeli

G2B e-ticaret iş modelinin açılımı “Government To Business” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “Devletten İşletmeye” şeklindedir. 

Bu iş modelinde satıcı tarafında devlet, alıcı tarafından kurum ya da kuruluşlar bulunuyor. Devlet, ürün ya da hizmetlerini sunarken bir e-ticaret sitesi yani elektronik platform kullanmaktadır. 

G2B iş modeli, devletlerin ürünlerini temin etmek için oluşturup kullandığı web sitelerinde görülmektedir. Bu iş modelinde ihale ya da daha farklı yöntemler kullanılmaktadır. Devlet tarafından işletmelerin kullanımına sunulan krediler ve çeşitli destekler, bu iş modelinin kapsamındadır.

G2B iş modeline erişim oldukça kolaydır, işlemler için harcanan zaman azdır ve işletmeler arası rekabet arası dengelenmektedir. Bu iş modelinin dezavantajı ise işletmeyle ilgili bilgiler, hükümet tarafından paylaşılmasıdır.

B2G E-ticaret İş Modeli

B2G iş modelinin açılımı “Business To Goverment” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “İşletmeden Devlete” şeklindedir. Bu iş modelinde devletler, özel işletmelerden hizmet satın almaktadır. 

Bu hizmetin herhangi bir sınırlaması yoktur. Devletin bir reklam ajansıyla anlaşması ya da bir yapıyı inşa etmek için bir inşaat firmasıyla anlaşması birer B2G iş modeline örnektir. 

E-ticarette B2G iş modelinin en basit örneği ise devletin elektronik ortamlarda gerçekleştirdiği ihalelerdir. Devlet tarafından elektronik ortamda açılan ihalelere özel işletmelerin teklif sunması, B2G e-ticaret iş modeline bir örnektir. B2G e-ticaret iş modelini benimseyen ekap.kik.gov.tr en iyi örneklerden biridir.

B2G iş modelinin kâr marjı oldukça yüksektir, uzun ömürlüdür, vergilendirme konusunda çeşitli avantajlara sahiptir ve kamu yönetimini olumlu yönde etkilemektedir. B2G iş modelinin avantajları bu şekildedir. 

Ancak hükümet değişikliğinin yaşanmasıyla birlikte çeşitli engellerle karşılaşılabilir, kurumlu maliyeti yüksektir ve belirli ürün ya da hizmetler üzerinde yoğunlaşılmasına neden olur.

G2G E-ticaret İş Modeli

G2G iş modelinin açılımı “Government To Government” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “Devletten Devlete” şeklindedir. Bu iş modelinde alıcı ve satıcı taraf, devlettir. Devletler arasında gerçekleşen ticaretin elektronik ortama taşınmasıyla ortaya çıkmıştır. 

G2G e-ticaret modeli, aynı ya da farkı ülkelerde bulunan devlet kurumlarının kendi aralarında gerçekleştirdikleri işlemleri kapsamaktadır. 

Bu iş modelinde devletler arasında ürün ya da hizmet ticareti sağlanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ile Avrupa Merkez Bankası arasındaki işlemler, G2G iş modeline bir örnektir.

G2G iş modeli devletlerarası ilişkileri hızlandırır, devlet kurumları arasındaki iletişimi artırır ve farklı alanlara erişimin kolaylaşmasını sağlar. 

Bunun yanında G2G iş modelinde bilgiler kötü amaçlı kullanılabilir ve çeşitli nedenlerden dolayı iletişim kopukları yaşanabilir.

G2C E-ticaret İş Modeli

G2C iş modelinin açılımı “Goverment To Consumer/Citizen” şeklindedir. Türkçe karşılığı ise “Devletten Vatandaşa” şeklindedir. Devletlerin vatandaşlarına sunduğu ürün ve hizmetler bu iş modeli kapsamındadır. 

G2C e-ticaret iş modelinin asıl amacı ise vatandaşa bilgi verilirken yapılan maliyetleri düşürebilmektir. G2C iş modeline en iyi örnekler pttavm.com ve www.turkiye.gov.tr siteleridir.  

G2C e-ticaret iş modeli sayesinde bilgilere daha kolay ulaşılabilir, işlemler internetten ortamında gerçekleştirilebilir, hizmetin kalitesi artar ve maliyetler azalır. 

Ancak G2C iş modelinde internet sorunları yaşanması durumunda vatandaşlar sıkıntı yaşayabilir, teknolojik gelişmelere ayak uyduramayan vatandaşlar mağdur olabilir ve vatandaşın bilgilendirilmesi için yapılan işlemler ekstra maliyet oluşturabilir. 

Bunlar başta olmak üzere pek çok e-ticaret iş modeli bulunuyor. Hangi e-ticaret modelini tercih edeceğinizi karar vermek için yazımızdan faydalanabilirsiniz. 

Bunun dışında ise e-ticarete başlarken profesyonel destek alabilir ve daha iyi işler çıkarabilirsiniz. 

E-ticaret İş Modelleri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

E-ticaret modelleri nelerdir?

E-ticaret modelleri, B2B, B2C, C2B, C2C, G2B, B2G, G2G, G2C şeklindedir.

B2B e-ticaret modeli nedir?

B2B e-ticaret modeli, ürün satan bir işletmenin diğer bir işletmeden ürün satın almasıdır.

C2C e-ticaret modeli ne demek?

Tüketicinin ürününü bir e-ticaret sitesi üzerinden başka birisine satması modelidir.